Crossen als multisporter: waar begint en eindigt het seizoen?
11/01/2024Voedingsstrategie (meerdaags) fietsen
29/04/2024De wedstrijdperiode
Een lastige periode: pieken op de wedstrijddag, vorm behouden over een (langere) periode en niet te veel frisheid verliezen. Trainingpeaks duidt het aan met fitheid (CTL, chronic training load), frisheid (ATL, actual training load) en vorm (TSB, training stress balance). Deze drie parameters hebben invloed op elkaar en kunnen zo het moment of de momenten van pieken beïnvloeden in een wedstrijdperiode. Deze periode volgt logischerwijs na de wedstrijd specifieke voorbereidingsperiode.
Taperen en de invloed op fitheid, frisheid en vorm
Trainingpeaks is een hulpmiddel om inzichtelijk te krijgen hoe jouw fitheid, frisheid en vorm zich ontwikkelt door de tijd heen. Een belangrijke kanttekening is dat Trainingpeaks alleen gebruik maakt van jouw trainingsdata. Ze weten niets van jouw mate van stress op een werkdag, over de invloed van slaap op jouw fitheid en de rol die voeding speelt in de mate van fitheid. Kortom, Trainingpeaks is een indicator vanuit het aspect training maar het is niet alleszeggend.
De fitheid (CTL) wordt opgebouwd door de trainingsbelasting in de afgelopen periode. Jouw frisheid (ATL) zegt iets over de mate van training in de afgelopen dagen. De vorm (TSB) is het gevolg van de verhouding tussen de mate van fitheid en mate van frisheid. Wanneer je weinig hebt getraind de afgelopen dagen zul je dus (extreem) uitgerust zijn (hoge TSB). Een ideale balans daarin vinden noemen we taperen. David Kampman heeft eerder een artikel over taperen geschreven. Bij een eenmalige wedstrijd is deze manier van taperen een prettige aanpak. Echter, wanneer er meerdere wedstrijden in een kortere periode plaatsvinden, dan wordt het complexer. Het nadeel van taperen is namelijk dat de trainingsarbeid behoorlijk omlaag gaat. Wanneer dat wekelijks (te) veel gebeurt, heeft dat ook invloed op de fitheid van de atleet. Daarom zie je tegenwoordig op het hoogste niveau in de duursport steeds minder wedstrijddagen per jaar om te kunnen pieken op bepaalde momenten.
Niet taperen maar een wedstrijdperiode
In verschillende situaties kunnen er meerdere evenementen kort op elkaar plaatsvinden waardoor het continu taperen geen optie is, maar dat er keuzes gemaakt moeten worden. Waar wil ik echt super aan de start staan en waar is het minder belangrijk of noodzakelijk? In diverse contexten kan dit ontstaan: een recreatieve hardloper die graag veel evenementen doet, een elite wielrenner die in de zomermaanden met criteriums een boterham wil verdienen of een fanatieke triatleet waar het wedstrijdseizoen betrekkelijk kort is en evenementen dicht op elkaar zitten. Hoe ga je dan aan de slag?
In deze periode is het balanceren tussen fris aan de start staan zonder al te veel fitheid in te leveren per week. Vanuit mijn optiek zijn de volgende stappen belangrijk om te doorlopen:
- Hoe ziet de periode na deze wedstrijdperiode eruit?
- Welke wedstrijden zijn er meer of minder belangrijk?
- Staan er wedstrijden in dienst van een andere wedstrijd?
Op basis van deze 3 vragen kunnen de atleet en ik aan de slag. Met vraag 1 krijg ik inzicht in hoe we de periode na de wedstrijdperiode aan de slag kunnen. Is dat einde seizoen, dan is het behoud van fitheid minder belangrijk. Hebben we daarna een lang blok van trainen, dan is de fitheid ook minder belangrijk. Maar als er kort op deze wedstrijdperiode een hoogtepunt van het seizoen aankomt, dan is het behoud van fitheid wel erg belangrijk!
In een wedstrijdperiode kan er ook bepaald worden hoe belangrijk een evenement gevonden wordt. Dit wordt vaak aangegeven met A, B of C wedstrijden waarbij A een belangrijke pijler is. Op deze manier kan voor de ene wedstrijd net iets anders naartoe gewerkt worden dan de andere. Zo behoudt de atleet fitheid voor de B en C wedstrijden en gaat het meer om frisheid bij de A wedstrijd.
Tot slot kan een wedstrijd ook in dienst staan van een andere. Dan is een wedstrijd eigenlijk een wedstrijdspecifieke training. Op deze manier kunnen specifieke elementen uit de wedstrijd getraind worden onder wedstrijdcondities. Dit kan ook wedstrijddruk meenemen en is het ook minder vervelend als de atleet met wat meer vermoeidheid aan de start staat. Op deze manier kan de fitheid ook behouden blijven in deze wedstrijdperiode.
Plan van aanpak
Op basis van de bovenstaande 3 vragen maak ik een plan van aanpak om enerzijds fris aan de start te staan (prioriteit) en anderzijds fitheid niet te veel te verliezen (secundair). Mijn inziens zijn daar een aantal strategieën voor.
- Geen of korte taper van 2-3 dagen voor een minder belangrijke wedstrijd;
- Zware/lange training(en) op de dag(en) direct na de wedstrijd (let op: risicovol);
- Midweeks relatief veel omvang maken in plaats van het weekend (wat gebruikelijk is in combinatie met werk en privé).
Hoe houdbaar is deze situatie? Dat is sterk afhankelijk van de atleet. De fysieke en mentale belastbaarheid van de atleet bepaalt hoeveel weken je dit kunt doen. Iemand met enige ervaring in de sport (3-4 jaar) en mentaal zeer belastbaar zie ik dit wel 3-5 weken doen. Echter, iemand met diezelfde ervaring kan dat soms ook maar 2 weken omdat dan pijntjes gaan opspelen. Kortom, in deze risicovolle periode is het echt maatwerk. Kopieer niet een ander in deze fase.
Transitie na wedstrijdperiode
Met deze drie manieren is het mogelijk om hard te kunnen racen én ook te blijven trainen. Deze situatie is zowel fysiek als mentaal erg belastend voor een atleet. Daarom is het belangrijk om een wedstrijdperiode te combineren met een weekje of weekjes alternatief bewegen. Afgelopen winter (februari 2024) zagen we een mooi voorbeeld waar Mathieu van de Poel een weekje ging skiën na het WK cyclocross voordat hij zich ging voorbereiden op het voorjaar op de weg. Daarmee wil ik niet zeggen dit voorbeeld direct te volgen, omdat hij in een totaal andere context acteert dan de fanatieke sporter, maar het is wel een voorbeeld van focus en racen afgewisseld met ontspannen. Deze periode van ontspannen is vaak beangstigend voor sporters omdat er nog meer fitheid verloren gaat. Eens, maar je verkleint de kans op (overbelastings)blessures en je bent mentaal weer een stuk frisser om een pittig trainingsblok tegemoet te gaan.
Praktijkvoorbeeld
Hieronder zie je een Trainingpeaks afbeelding van het Performance management. Dit is een periode van april t/m september met een aantal kortere wedstrijdperiodes, namelijk:
- korte piek begin mei (1 week met 2 wedstrijden)
- Eind mei t/m begin juli (5 weken)
- Eind augustus t/m eind september (4 weken)
Wat je in de afbeelding kunt zien aan de donkerblauwe lijn (fitheid, CTL), is dat de lijn omhoog gaat voorafgaande aan de wedstrijdperiode en licht afloopt gedurende de wedstrijdperiode. Kortom, voorafgaand aan de wedstrijdperiode zit een trainingsperiode. Tijdens de wedstrijdperiode wordt er net wat minder belast om fris aan de start te staan. In de laatste wedstrijdperiode (eind augustus t/m eind september) zie je dat de lijn verder afloopt. Na deze periode kwam off season en lag tevens het hoogtepunt van het seizoen. Daar werd dus gekozen voor minder behoud van fitheid en meer nadruk op de optimale frisheid op de wedstrijddag.
Wil je ook gerichter aan de slag? Wij kunnen je daarbij helpen zodat je met meer plezier, minder blessures en betere prestaties een wedstrijdseizoen doorloopt!